Dzisiejsza moda na bieganie przybiera formę, o której nie śniło się trenerom biegania w latach 80-tych i 90-tych. Bieganie jest tak powszechne, że już nikogo nie dziwią kolorowe sylwetki biegaczy przemykające pulicach i parkach o różnych porach dnia i nocy. Czy to tylko moda, czy potrzeba? Zdecydowanie potrzeba! Potrzeba sprawdzania się, potrzeba wysiłku, który daje przyjemność (endorfiny!), potrzeba przeżycia emocji związanych z wysiłkiem fizycznym, w końcu potrzeba przynależności do grupy.
Dodatkowo społeczeństwo przekonało się, że uprawianie umiarkowanego wysiłku fizycznego wpływa pozytywnie na organizm: na jego zdrowie, dobre samopoczucie, piękny, zdrowy wygląd oraz opóźnia starzenie. Rzesze ludzi, w większości takich, którzy nigdy nie uprawiali żadnej dyscypliny sportu, podejmują się prób biegania. Ba! Robią spore ilości kilometrów, startują w niezliczonej ilości zawodów biegowych (nawet co tydzień!). Niestety, wielu z nich nabawia się kontuzji. Dlaczego? Bo zaczynają zbyt szybko realizować zbyt dużą objętość treningową bez tzw. przygotowania motorycznego i sprawnościowego, które powinny być ważnymi elementami treningu biegacza.
Trening motoryczny i sprawnościowy biegacza uwzględnia:
- siłę ogólną
- siłę biegową
- siłę dynamiczną
- rozciąganie mięśni
- kształtowanie szybkości i wytrzymałości na dystansie
Trener biegania – po co?
Początkujący zawodnik nie jest w stanie zrozumieć i wykonać wszystkich ww elementów, które są ze sobą powiązane i współzależne. Złe nawyki mechaniki biegania, które kształtują się z powodu słabości mięśni oraz niewiedzy, czy braku możliwości kontroli własnego ciała, powodują kontuzje, brak postępu w treningach i często prowadzą do zaprzestania biegania. I tu właśnie jest potrzebny trener, który pokaże, wytłumaczy, dopilnuje dokładnego wykonania ćwiczeń i nie dopuści do nabycia złych nawyków ruchowych. A jeśli już takie występują, to postara się je zlikwidować.
Wielu biegaczy korzysta z gotowych planów i porad, które w dużej ilości można znaleźć internecie. Ale nie wszystkie plany i porady są dobre, trafione akurat dla tej czy innej osoby. Wielu początkujących biegaczy zastanawia się, czy da radę samodzielnie przygotować się do biegu w oparciu o plany z internetu, czy lepiej zwrócić się do trenera? Jakiego trenera – personalnego z siłowni czy trenera biegania? Którego wybrać? Czy trener jest potrzebny na początku drogi w treningu biegowym? Zdecydowanie tak, dla osób, które nigdy nie uprawiały żadnej dyscypliny sportowej ale również dla tych, którzy trenowali np. sporty walki, gry zespołowe i inne sporty niezwiązane bezpośrednio z bieganiem, a chcą trenować, poprawiać swoje osiągnięcia i robić “życiówki”.
Trener biegania wyeliminuje podstawowe błędy, jakie popełniają początkujący, czy nawet zaawansowani biegacze amatorzy, a które wynikają z:
- braku przygotowania mięśniowego (słabe nogi, pas biodrowo-lędźwiowy, plecy, brzuch)
- złej mechaniki biegu
- źle dobranego planu (za duży kilometraż, za duże obciążenia)
- zbyt monotonnego biegania (wszystkie treningi w podobnej strefie wysiłkowej)
- słabej motywacji do wysiłku i braku systematyczności oraz regularności treningów
- braku odpoczynku, odnowy
- braku stopniowania wysiłku i obciążeń stosownie do poziomu wyjściowego, wieku, masy ciała, stylu życia (dom, praca, dzieci)
To wszystko może zapewnić trener, który na początku współpracy przeprowadza wywiad z kandydatem na zawodnika, uwzględniając:
- wiek, płeć, wagę,
- ocenę sylwetki, aktualne przygotowanie motoryczne (stan mięśniowy oraz koordynację nerwowo-mięśniową, analizę mechaniki biegu, sprawność ogólną itp.),
- zaawansowanie w bieganiu (staż w miesiącach/latach, znajomość i dotychczasowa realizacja różnych środków treningowych itp.),
- styl życia (praca, dom, dzieci itp.),
- warunki wykonania treningu (rano, wieczorem, las, asfalt, ilość treningów w tygodniu itp.),
- realne oczekiwania zawodnika,
- cechy wolicjonalne zawodnika,
- możliwości odnowy, regeneracji po treningach,
- dotychczasowy trening (kilometraż, intensywność itp.).
Po przeprowadzeniu wywiadu z zawodnikiem/kandydatem na zawodnika trener biegania:
- tworzy plan długofalowy (planowanie rocznych obciążeń)
- określa środki treningowe dla podniesienia sprawności motorycznej oraz cech motorycznych (siły, szybkości, wytrzymałości) na poszczególne okresy treningowe
- określa aktualne zakresy biegania
- prognozuje postęp w skali roku, kilku lat
- ustala plan startów głównych i treningowych|
Fachowy trener biegania, wykształcony w Akademii Wychowania Fizycznego zna i stosuje:
- cztery podstawowe zasady treningu: wszechstronności, systematyczności, progresywności, praktycznej użyteczności
- czynniki warunkujące wyniki w biegach
- środki kształtowania cech motorycznych (m.in.wytrzymałości)
- podział roku na okresy treningowe
- zakresy biegania
- wskaźniki obciążeń treningowych
- metody kontroli i motywacji
Więcej o 1-7 w artykule: Cykle treningowe młodych biegaczy przełajowych i ulicznych
Jak znaleźć dobrego trenera?
Tak jak dobrego lekarza! Należy pytać w swoim środowisku, obserwować wyniki innych zawodników, zasięgać ich opinii.
Spotkać się z trenerem, wypytać o kwalifikacje, doświadczenie, podejście do zawodnika. Ustalić priorytety, założenia, cele i…. spróbować. Jak widać, zdecydowanie korzystna jest współpraca z trenerem biegania, nawet jeśli chcemy tylko biegać bez nastawienia na robienie życiówek, dla radości z dobiegnięcia do mety.
Współpraca trener – zawodnik daje obu stronom satysfakcję wtedy, gdy istnieje obopólne zaufanie. Trener wyznacza plan do wykonania i wierzy, że zawodnik sumiennie go wykona. Bo trener nie zapewni postępu, jeśli zawodnik będzie oszukiwał siebie i jego. Trener daje zawodnikowi wsparcie psychiczne. Już sama jego obecność na treningu podnosi mu rangę i motywuje zawodnika do lepszej pracy. Wsparcie trenera jest również bardzo ważne w momentach kontuzji czy gorszej formy u zawodnika.
