Obciążenia treningowe a wyniki w bieganiu – zależność, która ma znaczenie

Wysiłkowe – jest to wielkość pracy określonego rodzaju i intensywności, jaką wykonał zawodnik w danym ćwiczeniu, jednostce treningowej czy cyklu.

Trening sportowy należy rozważać w dwóch ujęciach:

• węższym (fizycznym) – rozumiany jako długotrwały proces, w którym wykorzystywane są rozmaite środki i metody w celu wywołania określonych zmian w organizmie zawodnika – prowadzących do zwiększenia potencjału sił fizycznych.
• szerszym (kompleksowym) – rozumiany jako kształtowanie odpowiednich dyspozycji psychicznych, opanowanie odpowiednich umiejętności technicznych i taktycznych.

Bezspornym faktem jest to, że trening stricte fizyczny odgrywa najważniejszą rolę w kształtowaniu określonego profilu sprawności, a przez to w poprawianiu wyników. wiąże się z tym dość powszechny pogląd, że im silniejsza stymulacja treningowa, czyli im większe obciążenie fizyczne, tym większy efekt. Zapomina się przy tym, że obciążenie treningowe składa się z dwóch komponentów – objętości i intensywności.

Byłoby uproszczeniem przyjąć, że – im większa będzie objętość (kilometraż) wykonywanej przez zawodnika pracy treningowej, i równocześnie im bardziej będzie ona intensywna, tym bardziej wzrośnie jego poziom przygotowania startowego i uzyska lepszy wynik sportowy. Relacje pomiędzy tymi komponentami powinny się zmieniać zależnie od etapu szkolenia, stopnia wytrenowania zawodnika oraz fazy treningu (okresu w cyklu rocznym). Niezmiernie ważne jest pamiętanie, że proces rozwoju sportowego rozkłada się na szereg etapów, których cele nie są jednakowe. I tak w etapie wstępnego szkolenia, przygotowującym do etapu mistrzowskiego, głównym zadaniem jest stworzenie jak najsolidniejszej podstawy psychofizycznej. Natomiast celem etapu maksymalnych osiągnięć jest – poprzez pełne wykorzystanie obciążeń treningowych – maksymalne rozwinięcie możliwości funkcjonalnych zawodnika. Co w języku trenerskim, w praktyce, kryje się pod pojęciem pełnego wykorzystania obciążeń? “Gdzie leży”, ile wynosi i dla kogo maksymalny pułap obciążenia fizycznego? Jest to niezwykle ważna sprawa, albowiem jego przekroczenie oznacza nie tylko brak pozytywnego wpływu treningu na wzrost dyspozycji wydolnościowych zawodnika, ale także komplikacje związane z przeciążeniem i – jeśli jest ono trwałe – przetrenowaniem.

Maksymalny pułap obciążenia treningowego (fizycznego)

Wielu badaczy uważa, iż taką maksymalną wartość można określić, ale wyłącznie w stosunku do objętości obciążenia treningowego. Jednak do tej pory nie wiemy – jakie jej wartości należy przyjąć za maksymalne dla treningu w sportach wytrzymałościowych w etapie szkolenia mistrzowskiego. Praktyka dostarcza licznych przykładów, wskazujących na istotne różnice zależności pomiędzy objętością obciążeń treningowych a poziomem osiąganych wyników. Daniels zauważył, że niektórzy maratończycy będący u szczytu kariery rocznie przebiegają od 6000-9000 kilometrów, a ich dyspozycja startowa i poziom wyników – są zbliżone. Barszowski i Kosendiak podobne różnice objętości obciążeń zauważyli u triathlonistów. Costill i inni uważają, że gdy objętość obciążenia zawodnika osiągnie maksymalny pułap, dalszą poprawę jego dyspozycji fizycznych można uzyskać jedynie poprzez zwiększenie intensywności pracy.

Analizując różne programy szkolenia można łatwo spostrzec, iż intensyfikacja obciążeń treningowych jest różna i zależy często od koncepcji treningu. Sama zasada nie jest kwestionowana, gdyż wiele badań wskazuje, że to właśnie intensyfikacja treningu jest, w pewnym okresie, głównym czynnikiem powodującym wzrost dyspozycji fizycznych zawodnika.

Prędkości startowe

Wielu trenerów, a także naukowców, odnosząc się do sprawy stosowania w treningu prędkości startowych wskazuje, że w tych warunkach zwiększa się, prawdopodobieństwo przetrenowania zawodnika. Powszechnym jest sąd, że trening z użyciem prędkości startowej może przynieść korzyść tylko tym, którzy posiadają odpowiednio ukształtowaną bazę tlenową.

Intensyfikacja obciążeń treningowych warunkuje skuteczność treningu, ale nadal brakuje wskaźników odnośnie do proporcji komponentów obciążenia treningowego oraz tempa jego wzrostu, które zapewniałyby osiągnięcie najwyższych efektów. W grę wchodzi tutaj wiele czynników, a wśród nich przede wszystkim indywidualna zdolność organizmu zawodnika do odnowy po treningu, o wysokiej intensywności.