Kenijczycy w świecie trailu

Chyba nikt nie ma wątpliwości, że biegacze z Kenii, oraz trochę z Etiopii, zdominowali biegi długodystansowe. Na 34 maratony w Bostonie, który odbyły się od 1988 roku do dzisiaj, wygrywali 29 razy (Kenijczycy 26, Etiopczycy 6). Wygrali wszystkie maratony w Londynie od 2003 roku (Kenijczycy 14 raz, Etiopczycy 3 razy), wszystkie maratony w Berlinie począwszy od 1999 roku (z wyjątkiem 2021 r. kiedy maraton się nie odbył) i wszystkie maratony w Amsterdamie począwszy od 2002 roku. Na liście maratończyków z czasami poniżej 2:05:00, na 75 osób aż 66 pochodzi z Kenii lub Etiopii. To chyba naturalne, że wielu z nas zadaje sobie pytanie – czy (i kiedy) przeniosą się w świat trailu?

Biegi górskie to młoda dyscyplina

Bo przecież dla wszystkich, nawet postronnych obserwatorów, oczywistym jest, że na linii startu biegów górskich można dostrzec jedynie osoby o białym kolorze skóry. Dlaczego? 

Po pierwsze, dla mieszkańców Afryki bieganie to nie hobby, jak dla wielu z nas, ale sposób na zarabianie pieniędzy. Dlatego to chyba oczywiste, że celują tam, gdzie te pieniądze są. Dla porównania, wygrana w maratonie w Bostonie w 2022 roku to nagroda w wysokości 150 tysięcy dolarów, na maratonie w Poznaniu 20 tysięcy złotych, a wygrana w jednym biegu z serii Golden Trail World Series to tylko 3000 euro.

A po drugie, nie da się ukryć, że biegi trailowe są tak naprawdę młodą dyscypliną. Wiele kultowych dzisiaj biegów ma mniej niż dwadzieścia lat. Za przykład niech posłuży UTMB, które po raz pierwszy odbył się w 2003 roku i przyciągnął ledwie 700 biegaczy. W tym samym roku maraton w Nowym Jorku ukończyło blisko 35 tysięcy uczestników. Dopiero w ostatnich latach biegi górskie przeżywają prawdziwy boom, a liczba zorganizowanych imprez wzrosła od 2008 do 2018 roku aż o 1000%. ITRA (która również jest młodą organizacją, powstała dopiero w 2013 roku) w latach 2013-2019 zarejestrowała ponad 25700 różnych wyścigów w 195 krajach z łączną liczbą ponad 2 milionów uczestników. Być może dlatego World Athletics formalnie uznała biegi górskie za dyscyplinę lekkoatletyczną, choć dopiero w 2015 roku. 

Zapewne ta okoliczność wpłynęła na fakt, że tak naprawdę afrykańscy biegacze nie mieli zbyt wielu szans, żeby się w trailu pokazać. Jednak już dziś ulega to stopniowej zmianie. 

Kipngeno, Njeru, Elazzaoui i Matayango

Wystarczy wspomnieć o trzech biegach: z maja (Zegama – Aizkorii), czerwca (Marathon du Mont – Blanc) i lipca (Montée du Nid d’Aigle).

29 maja 2022 r. odbywał się kultowy bieg górski, Zegama – Aizkorii, będący częścią Golden Trail World Series. Można powiedzieć, że bez niespodzianek wygrał Kilian Jornet, ale – dla wielu niespodziewanie – na podium pojawili się Kenijczycy. Robert Pkemboi Matayango zameldował się na mecie na piątym miejscu z czasem 3:48:35, tuż przed jednymi z najlepszych górskich biegaczy, Thibaut Baronian’em i Rémi Bonnet’em. W pierwszej dziesiątce z wynikiem 3:52:32 znalazł się również drugi Kenijczyk, Matthew Kiptanui Kibet.

Miesiąc później odbywał się kolejny kultowy bieg górski, Marathon du Mont – Blanc, również będący częścią Golden Trail World Series. Startujący tam Andrzej Witek zajął siódme miejsce, a wspomniany wcześniej Robert Pkemboi Matayango ukończył bieg na szóstej pozycji. Dwa oczka wyżej, na czwartym miejscu, bieg ukończył urodzony w Maroku Elhousine Elazzaoui. Akurat Elazzaoui to nie jest nazwisko obce w świecie trailu. Na 26 wyścigów klasyfikowanych przez UTMB, marokański biegacz aż 19 razy był w pierwszej piątce, w tym 8 razy na pierwszym miejscu. Jego index UTMB wynosi 914 (dla porównania, Bartłomiej Przedwojewski ma 924, a Andrzej Witek – 858). 

W lipcu 2022 rok podczas wyścigu Montée du Nid d’Aigle u podnóża Mont Blanc, Kenijczycy nie tylko wygrali, ale nawet ustanowili nowe, wydawałoby się nie do podobicia, rekordy trasy. Wyścig na 19,5 km i +2000m Patrick Kipngeno ukończył w czasie 1:38:54, a Joyce Muthoni Njeru 2:00:31. Co ciekawe, ta dwójka kilka dni wcześniej wygrała Grossglockner Berglauf, Njeru jest zresztą na pierwszym miejscu w rankingu World Mountain Running Association i zwyciężczynią Pucharu Świata w biegach górskich WMRA z zeszłego roku. 

Sky Runners Kenya i Milimani Runners

Kiedy wielu z nas zadawało sobie pytanie, dlaczego Kenijczycy nie startują w biegach górskich, niektórzy postanowili wziąć sprawy w swoje ręce – zaczęli organizować treningi, obozy, a nawet kenijskie grupy biegaczy górskich. Na przykład, Robert Pkemboi Matayango jest częścią projektu przeznaczonego dla kenijskich sportowców pod nazwą Sky Runners Kenya, stworzonego przez Octavio Pereza i nazywanego pierwszą afrykańską drużyną trailową. Sky Runners Kenya chce być jedną z trzech najlepszych drużyn w świecie trailu, a jej członkowie – dziesięciu kenijczyków – przygotowuje się do tego, aby zostać najlepszymi biegaczami górskimi na świecie, trenując oczywiście w Iten. Po raz pierwszy świat usłyszał o nich rok temu, kiedy pierwsi członkowie drużyny, Monica Cheruto, Sarah Jerop, Ben Kimati Cematot i Hilary Chirchir, pojawili się na Transgrancanarii, zajmując na maratonie odpowiednio drugie i trzecie miejsce wśród kobiet oraz drugie i trzynaste miejsce wśród mężczyzn. 

Ale nie jest to jedyny “projekt” mający na celu wspieranie kenijskich biegaczy w biegach górskich. W 2021 r. powstała grupa Milimani Runners, złożona z siedmiu elitarnych biegaczy, współtworzona i trenowana przez maratończyka, olimpijczyka z 2016 roku, Juliena Lyon. Sponsorem grupy jest On Running. Natomiast firma Scott od marca 2022 r. wspiera fundację the Braveheart Runners, która również wspiera kenijskich sportowców. Ich celem na ten rok jest m.in. start w biegu górskim Matterhorn Ultraks, którego dziesiąta edycja odbyła się 18 sierpnia 2022 roku. 

Czy zobaczymy kenijskich biegaczy na polskich szlakach? Raczej powinniśmy zapytać, kiedy. 

Źródła:
https://itsahill.wordpress.com/
https://utmb.world/it/runner/2161523.elhousine.elazzaoui
https://spnafricanews.com/african-trail-athletes-making-strides-in-the-french-alps/
https://proyectskyrunnerskenia.com/proyecto-solidario/
https://spainsnews.com/the-solidarity-project-sky-runners-kenya-lands-in-transgrancanaria/
https://www.theatlantic.com/international/archive/2012/04/why-kenyans-make-such-great-runners-a-story-of-genes-and-cultures/256015/
https://www.worldathletics.org/records/all-time-toplists/road-running/marathon/outdoor/men/senior
https://www.realliferunners.com/blog/aug-9-2021
https://runningmagazine.ca/trail-running/by-the-numbers-itras-report-on-trail-running-in-2020/
https://www.theguardian.com/lifeandstyle/the-running-blog/2018/feb/27/why-dont-kenyans-run-ultramarathons
https://www.blacktrailrunners.run/blog-1/21-of-21https://www.on-running.com/en-lv/articles/the-milimani-runners-meet-the-new-kenyan-trail-running-team
https://www.scott.pl/wiadomosc/398/SCOTT-partnerem-Fundacji-Braveheart-Runners/
https://www.scott-sports.com/pl/pl/page/brt-ep1-when-trail-meets-road
https://trailrunner.com/trail-news/new-course-records-at-35th-montee-du-nid-daigle-mountain-race/
https://trailrunner.com/trail-news/patrick-kipngeno-and-joyce-njeru-win-grossglockner-berglauf-mountain-race/
https://runninglane.com/blog/f/why-dont-east-african-runners-dominate-on-the-trails