Skarpety kompresyjne dla biegaczy – prawdziwa pomoc czy placebo?

Nie potrzeba wiele, aby przekonać biegaczy do korzystania z najnowszego trendu, obiecując im, że szybciej pokonają dystans maratonu oraz skrócą czas na odzyskanie sprawności przed biegiem.

Do tego przyczyniają się również producenci, twierdząc, że skarpetki i rajstopy uciskowe zwiększają dostawę tlenu, zmniejszają stężenie kwasu mlekowego, zapobiegają skurczom mięśni i minimalizują ich zmęczenie. „Cudowne” ubrania są zawsze nową najgorętszą  pozycją w kręgach sportowych. Wśród naukowców zdania na temat używania skarpet kompresyjnych są podzielone. 

Wiele badań na ten temat przeprowadził doktor Ajmol Ali, z departamentu Sportu i Nauki  Ćwiczeń w Massey University. Twierdzi on, że bez wątpliwości wielu biegaczy daje odzieży kompresyjnej duży kredyt zaufania. Przeprowadzał on badania, z których wynikało, że skarpety kompresyjne poprzez zwiększenie przepływu krwi są skuteczne dla pacjentów obłożnie chorych i nieaktywnych fizycznie. Rob Duffield, profesor w Wyższej Szkole Studiów Ruchu przy Charles Sturt Uniwersytet stwierdził, że bardzo mało jest dowodów, że odzież ta w sposób znaczący zwiększa wydajność podczas wykonywania ćwiczeń. Jednak jedno z badań wykonane na 21 biegaczach, wykazało, że podczas noszenia skarpet byli w stanie biec nieco dłużej przed całkowitym wyczerpaniem. Zaobserwowano u nich również pewne małe wzrosty w progu beztlenowym, zwłaszcza wśród kolarzy. Natomiast wiele innych badań nie wykazało żadnych różnic zużycia tlenu lub zwiększenia tętna między sportowcami, którzy używali skarpet i tymi ćwiczącymi bez nich. 

Warto jednak zauważyć, że większość tych badań odbywała się w warunkach laboratoryjnych. Kiedy jednak przeprowadzono pierwsze badanie wśród sportowców biorących udział w zawodach w RPA, wyniki były zgoła odmienne. Stwierdzono, że ci, którzy startowali w  skarpetkach kompresyjnych, mieli znacznie mniej zmęczone czy nawet uszkodzone mięśnie i byli w stanie szybciej się zregenerować, oraz średnio o 12 minut szybciej pokonali trasę, w porównaniu do tych, którzy mieli zwyczajne krótkie skarpetki.

Zaznaczano jednak, że trudno rozstrzygnąć, jaki wpływ na podniesienie wydajności biegu miała świadomość sportowców, że mają na sobie skarpetki kompresyjne, które w założeniu mają pomagać, a na ile było to ich rzeczywiste działanie. Chodzi o to, że być może zadziałał tu efekt placebo.

Profesor fizjologii sportowej, Elmarie Terblanche z Uniwersytetu Stellenbosch w RPA zaleca sportowcom nosić skarpetki do długich sesji biegowych oraz do 24 godzin po treningu przez 60 – 120 minut.

Korzyści z używania skarpet kompresyjnych zauważył u siebie Chris Solinksy, który jako pierwszy biegacz spoza Afryki pobiegł poniżej 27 minut dystans 10,000 m. Nosi on skarpetki w czasie ciężkich treningów i zawodów. Stwierdza, że dzięki nim szybciej się regeneruje. On również początkowo myślał, że skarpetki pomagały mu być szybszym, jednak okazało się, że przede wszystkim pozwalają na regenerację mięśni.

Kompresyjne skarpety mogą być noszone w trakcie treningu lub po nim i zapewniają dwie korzyści dla biegacza: podczas ucisku żył przyspieszają metabolizm oraz poprawiają krążenie w mięśniach łydki. Dzięki temu powoduje to szybszą regenerację po wysiłku i zwiększenie wydolności w trakcie jego trwania. Nacisk na zastawki w żyłach sprawia, że szybciej się domykają i pompują krew w stronę serca oraz wchłaniając kwas mlekowy. Solinsky zwraca uwagę, że dzięki uciskowi na mięśnie łydek, wiązadła i ścięgna są stabilizowane i ryzyko powstawania różnych kontuzji związanych z przeciążeniami jest mniejsze.

Skarpety kompresyjne dobre są również podczas długotrwałego wysiłku i po długim, ciężkim biegu. Podczas spoczynku mogą zapewnić duże korzyści, np. podczas długiej jazdy samochodem, pociągiem, samolotem lub w czasie ośmiogodzinnej pracy za biurkiem. Oczywiście należy dostosowywać ich używanie do własnego organizmu. Zbyt długie ich stosowanie może spowodować, że kwas mlekowy nierównomiernie rozłoży się w górnych partiach nóg.

Reasumując można stwierdzić, że:

• nie można wykluczyć efektu placebo przy subiektywnej ocenie swojego samopoczucia przez sportowców podczas stosowania skarpet kompresyjnych,
• szybciej dzięki skarpetom się nie biega,
• większość sportowców przyznaje, że po długich, ciężkich biegach regeneracja jest szybsza i bardziej skuteczna dzięki używaniu kompresji,
• dyskomfort i bóle w mięśniach są mniejsze niż jeśli nie używa się kompresji,
• skarpety zaleca się używać również podczas odpoczynku po mocnym treningu, czy też biegach, takich jak półmaraton i maraton,
• wynik efektów, jakie przynosi używanie skarpet zależy od indywidualnej oceny każdego biegacza,
• nie należy przesadzać ze zbyt częstym i długotrwałym noszeniem skarpet, żeby za bardzo nie przyzwyczajać do nich łydki.

Ajmol Ali mówi, że jeśli sportowiec czuje, że odzież wpływa na jego wydajność w bieganiu lub regeneracji, obojętne czy jest to prawda, czy po prostu efekt placebo, to nie widzi on niczego  złego w jej rekomendowaniu.

• Źródło: http://running.competitor.com