Kiedy należy udać się do fizjoterapeuty?

Pytanie wydaje się proste, jednak dopiero, kiedy je zapisałem, zacząłem się nad nim zastanawiać. Miałem kilka pomysłów, ale dopiero przeglądając bibliografię, trafiłem na słowo, które mnie olśniło – motywacja. Robimy coś, kiedy uważamy, że nam to pomoże. Motywacja może być różna: pieniądze, uznanie, poczucie obowiązku czy zdrowie lub zwalczenie bólu. Jednak żeby to ocenić, musimy na początku wiedzieć, w czym pomocna jest fizjoterapia? Wtedy dopiero będziemy mogli odpowiedzieć na pytanie: Kiedy należy udać się do fizjoterapeuty?

Autorem tekstu jest Marcin Sitarz – fizjoterapeuta w ośrodku Centrum Rehabilitacji Fizjoter.

Oto 9 problemów, w których pomocna jest fizjoterapia (numery od 7 do 9 mogą Was zdziwić): 

Podejście salutogenetyczne

Pod tą nazwą kryje się podejście, które najlepiej oddaje myśl: co ułatwia człowiekowi bycie zdrowym? Kiedy należy udać się do fizjoterapeuty? W myśl tej koncepcji, najważniejsza jest profilaktyka. Oznacza to, że niekoniecznie musimy odczuwać ból czy nabawić się kontuzji. Podczas wizyty u terapeuty możemy się dowiedzieć wiele na temat swojej postawy, sylwetki, mechaniki pracy swojego ciała w czasie treningów. Możemy wychwycić i wyeliminować drobne problemy, które w przyszłości mogłyby się przerodzić w coś poważniejszego oraz poprawić swoją efektywność.

Podejście patogenetyczne

To już bardziej znane podejście, gdzie kluczowym pytaniem jest: jakie czynniki powodują i przyśpieszają stany chorobowe? Czyli pojawił się problem w wyniku urazu lub zaniedbań, należy znaleźć jego przyczynę i wyeliminować ją, a efektem tego będzie powrót do zdrowia. Myślę, że znamy to bardzo dobrze, ponieważ zachodnia medycyna właśnie na tej koncepcji bazuje.

Jeśli w taki sposób spojrzymy na pytanie: Kiedy należy udać się do fizjoterapeuty? Na pewno wpadniemy na kilka pomysłów:

Urazy i kontuzje

Chyba najbardziej sztandarowy przykład. Od złamań przez skręcenia, zwichnięcia, naderwania i zerwania mięśni, ścięgien i więzadeł, stany pooperacyjne, przeciążenia, obrzęki. Tu fizjoterapia ma sporo do zaoferowania, a co najważniejsze jest to pomoc skuteczna i kompleksowa. Współczesne narzędzia do fizjoterapii pozwalają na pracę z bardzo świeżymi kontuzjami. Po przyspieszeniu regeneracji terapeuta pomaga dalej w powrocie do pełnej sprawności układu ruchu. A nawet dalej opiekuje się pacjentem, aby zapobiec dalszym problemom.

Ból

Jest ważnym sygnałem informacyjnym dla naszego ciała. Nie należy go lekceważyć. Tutaj fizjoterapia ma już więcej konkretów, jak choćby farmakologia, co jednak nie umniejsza jej skuteczności. Sposoby na redukcję bólu są różne, a dobiera się je zależnie od przyczyny. I tak na przykład ból spowodowany nadmiernym napięciem tkanki mięśniowo-powięziowej wymaga jej rozluźnienia. Obrzęk wymaga poprawy krążenia i drenażu. A przy nieprawidłowej i długotrwałej pracy przy komputerze pomocna jest korekta postawy i ergonomii pracy oraz ruch. A kiedy organizm jest przeciążony nadmiarem aktywności, pomoże mu regeneracja. Ból sam w sobie, a raczej chęć pozbycia się go, mocno motywuje do szukania pomocy, a takową znajdziemy u fizjoterapeuty. 

Problemy neurologiczne

Chodzi tu między innymi o rwę kulszową, drętwienia, nadmierne lub zmniejszone czucie. Neurologia i układ nerwowy to poza układem mięśniowo szkieletowym rozległa gałąź medycyny, w której przyda się pomoc fizjoterapeuty. Są też mocno ze sobą związane, ponieważ czasami mięśnie nie pracują prawidłowo nie dlatego, że są zbyt słabe. Jednak dlatego, że są nieprawidłowo kontrolowane przez układ nerwowy. Moim zdaniem dolegliwością neurologiczną, gdzie osiąga się bardzo dobre wyniki rehabilitacją jest porażenie nerwu twarzowego. O czym pacjenci nie zawsze wiedzą. Na pierwszej wizycie są zaskoczeni, że rehabilitacja im pomoże. A potem jeszcze bardziej zdziwieni za sprawą pozytywnych efektów terapii.

Ćwiczenia

Metoda mocno kojarzona z fizjoterapią. Nie sprowadza się do mozolnych ćwiczeń fizycznych, a do celowanych działań łączących siłę, kontrolę, szybkość, zwinność oraz inne konieczne w danym przypadku cechy. Może mieć wielorakie zastosowanie, czasem pełni główną rolę lub pomocniczą. W połączeniu z innymi metodami specjalnymi (np. terapia manualna) stanowi główny, ale nie jedyny atut w pracy terapeuty. I właśnie dalej wspomnę o dziedzinach, gdzie fizjoterapia może być pomocna, jednak nie każdy zdaje sobie z tego sprawę. I nie łączy tego z pytaniem: kiedy należy udać się do fizjoterapeuty?

Terapia wisceralna

Wydaje się, że narządy i organy wewnętrzne nie mają za wiele wspólnego z fizjoterapią, jednak jest to błąd. Przecież trzewia też są połączone i podtrzymywane przez układ ruchu, więc mają na niego znaczny wpływ. Dokładnie specjalistą od tego rodzaju pracy jest osteopata, przy czym wielu ma też wykształcenie fizjoterapeutyczne. Czasami okazuje się, że to właśnie problemy z narządami, układem krążenia czy limfatycznym powoduje dolegliwości wydawałoby się całkowicie z nimi niepowiązane. Tak samo działa to oczywiście w drugą stronę i terapeuta jest w stanie zaradzić na dolegliwości wydawałoby się typowo trzewne jak refluks, jelito drażliwe itd. Także układ oddechowy w świetle trwającej sytuacji na świecie znajduje się w świetle działań terapii wisceralnej.

Terapia czaszkowo-krzyżowa i psychosomatyczna

Jest to rodzaj terapii bazujący na ruchomości i mobilności kości czaszki oraz kości krzyżowej. Jest również domeną osteopatii. Poza wszelkimi dolegliwościami zlokalizowanymi w rejonie głowy praca ta ma też o wiele głębszy charakter. Wchodzi też ona w sferę emocjonalną. Nierzadkie są wybuchy śmiechu czy płaczu w czasie terapii. Czasami problem ma podłoże nie tylko fizyczne, ale i psychiczne. Wystarczy, że przypomnimy sobie, jak nasze ciało reaguje na stres i już zauważymy, że odczucia też mają kolosalny wpływ na nasze zdrowie. 

Dodałem tutaj też terapie psychosomatyczną, która ma wspólne elementy z pracą czaszkowo-krzyżową. Jednak jest mocniej interdyscyplinarna i składa się na nią wiele innych teorii i doświadczeń. Jest to rodzaj pracy z ciałem zarówno fizyczny, psychiczny i duchowy. Ma na celu zmiany we wszystkich sferach człowieka, jako całość. Niemniej jest do arcyciekawe doświadczenie.

Terapia stomatologiczna

Opiera się na pracy na stawach skroniowo-żuchwowych. Wspomaga działania stomatologów i ortodontów. Poza typowymi problemami jak ból, przeskakiwanie w czasie ruchów żuchwy, bruksizm (zgrzytanie zębami) czy ból głowy. Faktem jest, iż zaburzenia stawów skroniowo-żuchwowych rzutują na postawę i sylwetkę…

Teraz, kiedy po przeczytaniu tekstu widzisz, jak szeroki może być wachlarz pracy fizjoterapeuty, masz motywację, i wiedzę  – to może sam poradzisz sobie z pytaniem: kiedy należy udać się do fizjoterapeuty?

Bibliografia:

1. Trzciniecka-Green A. Psychologia podręcznik dla studentów kierunków medycznych, Kraków 2012.
2. Liem T., Dobler T., Techniki osteopatyczne, tom1, Wrocław 2011.
3. Liem T. i wsp. przewodnik po osteopatii wisceralnej, tom1, Wrocław 2017.
4. Zembaty A., Kineztrerapia tom 1 i 2. Warszawa 2012.