“Zderzenie z murem” dotyczy przede wszystkim biegaczy długodystansowych: maratończyków i ultra-maratończyków. To ten czas w trakcie zawodów kiedy każdy następny krok wydaje się niemożliwy. Wszystko boli. Tracimy motywację. Czujemy się podle. Aby w pełni zrozumieć to zjawisko − jego przyczyny i konsekwencje − trzeba wziąć pod uwagę zarówno fizjologię jak i psychologię biegacza.
W dzisiejszym artykule omówimy czym jest doświadczenie zderzenia z murem dla rekreacyjnego maratończyka, a za tydzień jak sobie z nim radzić kiedy nas dopada. Obydwa teksty zredagowane są na podstawie najnowszych badań naukowców z Uniwersytetu na Florydzie.
Czym jest mur długodystansowca?
Z fizjologicznego punktu widzenia sprawa jest prosta. Zderzenie z murem to ten moment kiedy następują poważne zmiany metaboliczne w organizmie biegnącego. Pokłady glikogenu zostają wyczerpane i energia do dalszego wysiłku zostaje pobierana z tkanki tłuszczowej. Czynniki fizjologiczne stanowią główną przyczynę zderzenia z murem − zgoda. Jednak jest to tylko jeden z wielu wymiarów tego biegowego zjawiska. Okazuje się, że zderzenie z murem jest dużo bardziej złożone i odciska swoje piętno również na psychice biegacza. Takie podejście, opracowane przez naukowców z Uniwersytetu na Florydzie, zakłada że istnieje pięć najważniejszych aspektów zderzenia z murem, w przypadku rekreacyjnego maratończyka. Ciało i głowa maratończyka buntuje się bowiem na wiele sposobów przeciw tak morderczemu wysiłkowi. Przyjrzyjmy się teraz każdemu z nich.
Fizjologia a mur długodystansowca
To zrozumiałe, że fizjologiczna reakcja organizmu biegacza jest najczęstszym zgłaszanym skutkiem uderzenia w mur. Aż 82% badanych doświadczyło czegoś podobnego. Wśród fizjologicznych dolegliwości maratończyków przeżywających zderzenie z murem wyróżnia się:
- problemy krążeniowo-oddechowe (trudności z oddychaniem, zawyżone albo zaniżone tętno),
- skurcze mięśni,
- głód oraz pragnienie,
- symptomy chorobowe (zawroty głowy, nudności, wymioty),
- zakłócenia w funkcjonowaniu zmysłów (halucynacje słuchowe, problemy ze wzrokiem),
- bóle oraz obolałości,
- zmęczenie nóg (ociężałość, sztywność, zdrętwienie itd.),
- ogólne zmęczenie.
Największym problemem wśród rekreacyjnych maratończyków jest zmęczenie nóg.
Zachowania biegowe
Reakcja fizjologiczna organizmu bezpośrednio wpływa na zachowanie biegowe zawodnika, który zderza się z murem. W konsekwencji może nastąpić:
- zakłócenie prawidłowej techniki/rytmu biegu,
- utrata założonego tempa,
- wzrastająca trudność biegu,
- zawężona widoczność.
Biegacze doświadczający któryś z wyżej wymienionych symptomów, zwalniają, częściej odpoczywają albo zamieniają bieg na marsz.
Pomimo jasnego podłoża fizjologicznego i behawioralnego, biegacze często opisują zjawisko zderzenia z murem jako “bitwę na polu mentalnym”. Nic dziwnego. Zderzenie z murem znacznie wpływa na myśli, emocje i motywację do kontynuowania dalszego biegu.
Motywacja
- Obniżona motywacja do realizacji swoich celów albo kontynuacji biegu w ogóle,
- chęć rezygnacji z dalszego biegu.
Jeden z badanych biegaczy w ten sposób opisał swoje doświadczenie zderzenia z murem: Być może to tylko fizjologiczne zjawisko, ale w moim przypadku przejawia się przede wszystkim w psychice. Nie chodzi o to, że nie jesteś w stanie kontynuować biegu, po prostu już ci się nie chce. Bardzo trafnie. Wielu maratończyków przechodzi przez kryzys motywacji w trakcie swojego biegu. Ten kryzys najczęściej objawia się w myślach i emocjach biegacza.
Myśli
Przez głowę biegacza zderzającego się z murem przebiegają setki myśli. Zaliczamy do nich:
- stany lękowe,
- przeformułowanie celów (rezygnacja z osiągnięcia założonego czasu, pragnienie samego ukończenia biegu),
- dezorientację,
- problemy z koncentracją,
- wewnętrzną walkę z samym sobą (determinacja ukończenia biegu/zwątpienie, pozytywny/negatywny dialog wewnętrzny, głowa poddaje się/wygrywa).
W szczególności obserwuje się inklinację do przeformułowania założonych celów.
Emocje
Wreszcie zderzenie z murem może być bardzo emocjonalnym przeżyciem dla każdego biegacza, niezależnie od wieku czy poziomu zaawansowania. Wśród badanych maratończyków najczęstsze reakcje emocjonalne na zderzenie z murem to:
- płacz,
- zniechęcenie (złamana wola walki, depresja, poczucie porażki),
- frustracja i zawiedzenie,
- drażliwość (emocjonalna huśtawka),
- wstyd.
Jeśli biegniesz maraton i zderzysz się z murem, nie musisz wcale doświadczyć wszystkich wyżej wymienionych konsekwencji na raz. Wystarczy, że pojawi się kilka z nich, żeby utrudnić Ci dalszy bieg. Warto jednak pamiętać, że stanowią one pewnego rodzaju system naczyń połączonych i mają na siebie bezpośredni wpływ. Dlatego chcąc uniknąć zderzenia z murem albo skutecznie z tym walczyć, trzeba być przygotowanym na każdej płaszczyźnie. O tym w drugiej części artykułu.
Bibliografia: Buman, M. P., Omli, J. W., Giacobbi P. R. & Brewer, B. W. (2008). Experiences and Coping Responses of “Hitting the Wall” for Recreational Marathon Runners. Journal of Applied Sport Psychology, 20, 282–300.
