Kilka słów o wpływie emocji na występ sportowy

Utarło się, że najważniejsze zawody wygrywają sportowcy o “stalowych nerwach”. Ci, pod którymi “nie uginają się kolana”, którzy bez względu na okoliczności “radzą sobie z presją” i “zachowują chłodną głowę”.

Czy to znaczy, że sportowcy święcący sukcesy nie odczuwają emocji? A może przeżywają je inaczej? Mniej lub bardziej intensywnie? Według profesora Juriego Hanina – prawdziwego eksperta w dziedzinie regulacji emocji w sporcie – najlepsi z najlepszych przechodzą przez ten sam emocjonalny tumult co inni zawodnicy. Przed współzawodnictwem to bardzo naturalne czuć niepokój, strach, agresję. Różnica polega przede wszystkim na umiejętności radzenia sobie z tymi stanami.

Jak sobie radzić?

Sama świadomość tego, że wszyscy sportowcy przeżywają podobne rozterki emocjonalne może przynieść ulgę. Ważne jest też aby zaakceptować i zacząć tolerować daną emocję. Zauważyć ją, ale nie skupiać na niej swojej uwagi. Nie oddawać jej energii. Sportowiec może przyznać przed samym sobą: “czuję teraz intensywny niepokój”, po czym poświęcić swoją koncentrację na rutynowe czynności przed zawodami, wizualizację itp. Akceptacja i uważna obserwacja (mindfulness) własnych stanów emocjonalnych stanowi zatem klucz do udanego zarządzania emocjami, zarówno podczas treningu jak i zawodów. Tego się można nauczyć!

Które emocje odnoszą sukces?

W popularnych mediach powtarza się często, że pozytywne myślenie pozytywnie wpływa na występ sportowy. Biorąc to uogólnienie na chłopski rozum, podobnie powinno być też w przypadku regulacji emocji. A więc sportowcy odczuwający same pozytywne emocje osiągają lepsze wyniki. Czy aby na pewno? Sprawa okazuje się trochę bardziej skomplikowana. Hanin klasyfikuje emocje w sporcie na dwóch płaszczyznach. Możemy mieć do czynienia z emocjami przyjemnymi (pozytywnymi) albo nieprzyjemnymi (negatywne), a także pomocnymi lub szkodliwymi dla występu sportowego. Tym samym otrzymujemy cztery różne kategorie stanów emocjonalnych odczuwalnych u sportowców, przedstawione w tabeli poniżej:

Klucz do regulacji Wiedza na temat obecnego profilu emocjonalnego danego zawodnika może okazać się kluczowa dla jego występu i ostatecznego wyniku. Dlatego też dobrze jest aby sztab szkoleniowy oraz sam zainteresowany był świadomy w jakim znajduje się w stanie. Taka świadomość jest zdaniem Hanina kluczem do regulacji, czyli stymulacji odpowiednich emocji w odpowiednim czasie. Na przykład u atletów zaliczających najlepsze występy, przed zawodami dominują stany emocjonalne z kategorii N+ i P+, a u tych którzy się spalają mentalnie obserwuje się N- i P-.

Warto o tym pomyśleć przed kolejnymi zawodami biegowymi.