Rodzaj butów do biegania

Z pewnością niejeden biegacz, który ma w nogach tysiące kilometrów, ma mętlik w głowie wchodząc do sklepu biegowego. Mam na myśli głównie specjalistyczne sklepy do biegania, w których sprzedawcy mają w małym palcu wiedzę na temat każdego modelu butów stojącego na półce.

Rodzą się pytania typu „kupić klasyczne buty zaliczające się do treningowych czy może treningowo-startowych?”, „kupić buty terenowe czy może terenowo-startowe?”. A co dopiero myśli człowiek, który tego dnia wpadł na pomysł aby rozpocząć swoją biegową przygodę – i udaje się do specjalistycznego sklepu. Postaram się nieco przybliżyć wszystkim czytelnikom, jak wygląda segmentacja butów do biegania.

Pokrótce opiszę najpopularniejszą typologię, czyli podział butów ze względu na typ stopy. Następnie poruszę segmentację przez typ nawierzchni. Na samym końcu opiszę najbardziej złożony podział, a mianowicie przez zastosowanie butów do biegania.

Można śmiało powiedzieć, iż segmentacja butów do biegania ze względu na typ stopy jest podziałem klasycznym. Prekursorem tegoż podziału jest Dr. Steven Subotnick – ortopeda, pediatra, mieszkający w Stanach Zjednoczonych, który na początku lat 80 XX wieku zaprojektował w bucie element neutralizujący pronację. Ale co to jest ta pronacja?

Jak dobrać buty do biegania? – Zakupowy przewodnik

Pronator jest to biegacz, który pronuje, czyli biega na wewnętrznej krawędzi stopy, a jego kostka w trakcie stawiania stopy na ziemi przechyla się ku środkowi. Do podziału klasycznego należą również terminy supinacji oraz ‘biegacza neutralnego’, które łączą się i tworzą jedną kategorię butów dla biegacza neutralnego i supinatora. Supinator biega na zewnętrznej części stopy, a jego kostka w trakcie stawiania stopy na ziemi przechyla się ku zewnętrznej krawędzi stopy. Biegacz neutralny stawia stopę równomiernie bez żadnych odchyleń. Dlaczego buty dla supinatorów i biegaczy neutralnych są w jednej kategorii? Ponieważ według statystyk 50% biegaczy pronuje, 47% to biegacze neutralni, a tylko 3% to supinatorzy. Toteż producenci butów stwierdzili, iż nie ma potrzeby tworzenia oddzielnej kategorii dla supinatorów ponieważ grupa jest zbyt wąska, a bieganie w butach neutralnych im nie szkodzi. Jako ciekawostkę dodam, że są na rynku buty, które są przeznaczone dla każdego typu stopy. Są to buty z systemem Dynamic Support firmy Nike, a ich sztandarowym butem jest: Nike Lunarglide.

Kolejny podział jest bardzo intuicyjny, a mianowicie przez typ nawierzchni. Są trzy główne kategorie nawierzchni po której biegamy. Pierwsza jest to nawierzchnia twarda głównie asfalt, ale nie można zapomnieć o coraz popularniejszej kostce brukowej. Buty przeznaczone do tego typu nawierzchni kładą akcent szczególnie na amortyzację. Druga jest to nawierzchnia miękka, inaczej naturalna. Ten typ nawierzchni jest najzdrowszy dla biegaczy, ponieważ miękkie podłoże minimalizuje ryzyko urazów okostnych, kolan itp. Oczywiście zaliczamy do tej kategorii górskie ścieżki, niekiedy kamieniste, jednak nawet najtwardsza ścieżka utworzona z kamieni jest bardziej miękka niż kostka brukowa. Buty przeznaczone do tego typu nawierzchni kładą akcent na stabilizację oraz przyczepność. Trzecim i najmniej popularnym typem nawierzchni jest tartan. Po tej nawierzchni z reguły biega się najmniej, jednak najszybciej. Zaleca się, aby na tartanie biegać treningi jakościowe oraz zawody. Ponieważ z reguły tartan jest na stadionie, a długie spokojne bieganie w kółko jest szkodliwe. Dlaczego? Dlatego, że biegając w kółko pokonujemy dwa łuki, na których lewa noga wykonuje mniejszą pracę niż prawa. Co w rezultacie prowadzi do problemów z pasmem biodrowym, a nierzadko nawet z kręgosłupem.

Ostatnią, najbardziej złożoną segmentacją jest podział butów ze względu na ich zastosowanie. Wiadome jest, że biegacze mają różne motywacje do podejmowania aktywności biegowej. Rynek wychodzi im naprzeciw. W tej kategorii zawierają się buty: treningowe, treningowo-startowe, startowe, terenowe, terenowo-startowe, minimalistyczne, lekkoatletyczne.

• Buty treningowe – towarzyszą biegaczom praktycznie od Lydiarda – nowozelandzkiego trenera, który jest prekursorem joggingu. W butach treningowych biega każdy od początkującego biegacza, po uczestników Igrzysk Olimpijskich. Buty te mają za zadanie jak najlepiej amortyzować, co w rezultacie chroni biegaczy przed kontuzjami, bowiem biega się w nich głównie po twardej nawierzchni. Ponadto mają być komfortowe, aby bieganie sprawiało jak najwięcej przyjemności. Są to najpopularniejsze buty do biegania, ponieważ służą do codziennego treningu.
• Buty treningowo-startowe – na pewno niejeden biegacz miał dylemat w jakich butach pobiec swój debiut na królewskim dystansie 42,195m. W tych co na co dzień trenuje czy też zainwestować w nieco lżejsze obuwie, które pozwoli urwać te parę sekund, a może minut. Buty treningowo-startowe przeznaczone są do startów na dystansach od półmaratonu w górę dla prawie każdego biegacza. Śmiało można w nich biegać treningi jakościowe przygotowujące do docelowej imprezy. Lżejsi biegacze, którzy mają już niejeden sezon biegowy za sobą, mogą biegać w tych butach każdy rodzaj treningu, od spokojnego rozbiegania po treningi tempowe.
• Buty startowe – do tej kategorii butów docierają zazwyczaj biegacze, którzy lubią rywalizację na zawodach. Buty startowe są przede wszystkim lekkie i dynamiczne. Amator z zacięciem zawodniczym może w ‘startówkach’ przebiec maraton, jednak zaleca się aby w butach startowych biegać na zawodach dystanse nie dłuższe niż 10km. Skąd takie zalecenia? Żeby biegać długie dystanse w tego typu butach trzeba mieć bardzo silne mięśnie, ponieważ lekkość obuwia odbywa się kosztem amortyzacji.
• Buty terenowe – inaczej nazywane ‘trailowymi’. Buty do biegania w terenie naturalnym, gdzie najważniejsze jest aby biegacz miał poczucie stabilności i przyczepności. W tego typu butach amortyzacja jest na dalszym planie, ale jest. Ten segment butów jest co raz popularniejszy, ze względu na coraz liczniejsze imprezy w plenerze. Warto dodać, że bieganie w terenie naturalnym jest zdrowsze aniżeli po twardej nawierzchni.
• Buty terenowo-startowe – stosunkowo młoda kategoria butów. Pionierem tej kategorii butów jest marka Inov8. Obuwie to przeznaczone jest dla zaprawionych biegaczy, którzy ścigają się w górach. Buty te charakteryzują się trzeba cechami: lekkością, przyczepnością i stabilnością.
• Buty minimalistyczne – nazywane też butami do biegania naturalnego. Główną cechą tego typu butów jest lekkość. Stopa w tych butach ma pracować tak jak by ich nie było. Milowym krokiem w rozwoju tej kategorii butów było wypuszczenie na rynek Vibram Five Fingers. Jednak warto podkreślić, że buty minimalistyczne wywodzą się z butów startowych. Różni jest tylko brak elementów stabilizujących w środkowej części buta oraz to, że ‘startówki’ są dynamiczniejsze ponieważ lepiej oddają energię, przez co zyskujemy odbicie w trakcie biegu. Jest to co raz popularniejszy segment, który zapoczątkowała książka „Urodzeni Biegacze”. Z pewnością wielu biegaczy zaskakuje cena tychże butów, bowiem nie odbiega ona od butów treningowych. A jak wiadomo w butach treningowych konsument płaci za systemy, które się w nich znajdują, natomiast w tej kategorii butów tychże systemów nie ma.
• Buty lekkoatletyczne – biega się w nich głównie po stadionie, ale są również popularne w biegach przełajowych. W żargonie biegaczy popularnie nazywane ‘kolcami’. W kolcach biega się od dystansów sprinterskich, przez średnie po długie. Obuwie to jest tak zaprojektowane, aby osiągać w nich jak najlepsze rezultaty. Buty te mają być dynamiczne, jak najlżejsze, toteż ciężko doszukać się w nich amortyzacji.

Mam nadzieję, że po przeczytaniu tego artykułu pytania typu ‘jakie buty będą dla mnie odpowiednie?’ zostaną przysłowiowo w domu. I każdy biegacz będzie w stanie wywnioskować jakich butów potrzebuje, aby czerpać maksimum przyjemności z biegania, a cele jakie sobie postawi – będą realne.