Spis treści
Z jednej strony obserwujemy rosnące zainteresowanie bieganiem, z drugiej coraz większą świadomość problemów zdrowotnych, lepszą diagnostykę medyczną i większe wyczulenie na rozmaite zdrowotne problemy, które nas dotykają. To właśnie na styku tych dwóch kwestii zadajemy sobie często niełatwe pytania takie jak: Czy mogę biegać z… (i w tym miejscu możemy wpisać dowolne schorzenie)?
I bardzo dobrze się dzieje, ponieważ uprawianie sportu wymaga od nas pewnej wiedzy na temat swojego organizmu, swoich ograniczeń i granic możliwości. Dzięki posiadaniu takiej wiedzy jesteśmy bezpieczniejsi i spokojniejsi w trakcie codziennych treningów i zawodów. Jak się okazuje jednym z częstszych problemów osób biegających wcale nie jest ból palca u nogi, czy popularne „kolano biegacza”. Tym problemem jest nadciśnienie tętnicze krwi. A samo bieganie z nadciśnieniem dla wielu biegaczy to codzienne wątpliwości i stale powracające pytanie: „Czy na pewno powinienem to robić?”.
Problem nadciśnienia w polskim społeczeństwie nie jest błahy. Nawet 30% dorosłych Polaków boryka się z nim na co dzień. Śmiało więc można stwierdzić, że dziś nadciśnienie to jedno z najpowszechniej panujących w naszym społeczeństwie schorzeń. Stres, współistniejące choroby, nieprawidłowa dieta, a przede wszystkim czynniki genetyczne, to tylko jedne z wielu przyczyn powstawania nadciśnienia.
Czym jest nadciśnienie tętnicze?
Nadciśnienie to choroba układu krążenia. W przypadku jego wystąpienia mamy do czynienia ze stale lub okresowo podwyższonym ciśnieniem, zarówno rozkurczowym, jak i skurczowym. Większość, bo nawet 90%, przypadków występowania nadciśnienia tętniczego ma charakter pierwotny, rozwija się samoistnie i nierzadko ma podłoże genetyczne. To jednak, że w naszej rodzinie jest wiele osób z nadciśnieniem, nie jest równoznaczne z tym, że i my zachorujemy. Predyspozycje genetyczne nie wiążą się z żadną pewnością wystąpienia choroby u nas. Powinna nas ona jednak skłonić do lepszego zadbania o swój organizm i wzmożonej diagnostyki. Występuje również nadciśnienie wtórne, którego przyczyną mogą być na przykład współwystępujące choroby. Pierwotny charakter nadciśnienia oznacza, że nie da się usunąć jego przyczyny dostępnymi środkami medycznymi. 90% osób z nadciśnieniem musi po prostu pogodzić się z tym schorzeniem, żyć ze świadomością, że przyczyny tego stanu rzeczy nigdy nie uda się usunąć. Czy jednak można pozwolić sobie na normalną aktywność fizyczną w takim przypadku i na bieganie z nadciśnieniem?
Bieganie z nadciśnieniem. Czy możliwe?
To jak najbardziej zasadne pytanie i dobrze się dzieje, że je sobie zadajemy. Przede wszystkim potrzebujemy porządnej diagnozy. Nadciśnienie nie jest chorobą jednolitą. W jego obrębie definiuje się różne stopnie nasilenia i to właśnie ta diagnoza jest najważniejsza. Konsultacja medyczna jest tu nie tyle wskazana, co obowiązkowa. Być może otrzymamy leki, które co ważne w większości wypadków nie będą kolidowały z bieganiem.
Lekarze raczej zgodnie zalecają wysiłek fizyczny (a więc również bieganie) osobom z nadciśnieniem. Nie jest to choroba, którą „wyleżymy” w domu. Z nadciśnieniem trzeba po prostu żyć i nauczyć się funkcjonować. Bieganie z nadciśnieniem także jest możliwe. W przypadku silnego nadciśnienia zwykle zaleca się nieprzekraczanie wartości 60% swojego tętna maksymalnego. Wartość ta będzie odpowiednio wyższa dla mniejszego stopnia nasilenia choroby. Odradza się zatem startowanie w zawodach na granicy swojego HR max. W takim wypadku konieczna jest konsultacja lekarska. Niemniej istotne będzie wsłuchanie się w swój organizm, sprawdzenie samopoczucia i reakcji organizmu na poszczególne zakresy tętna.
Lekkie nadciśnienie nie przekreśla nas jako biegaczy. W niektórych wypadkach (określonych przez lekarza!) będziemy musieli jednak zrewidować swoje cele i postawić inne. Szczególnie biegi z wysokim tętnem (krótkie i szybkie dystanse) mogą się dla nas okazać problemem. W niektórych przypadkach ciśnienie krwi możemy obniżyć bieganiem, ale nigdy nie powinniśmy rozpoczynać leczenia nadciśnienia na własną rękę poprzez ciężkie treningi. Bywa, że biegacze regularnie uprawiający ten sport po pewnym czasie mogą odstawić tabletki, oczywiście trenując nadal regularnie.
Pomiar ciśnienia i diagnostyka
Domowe pomiary ciśnienia są istotne, ale w przypadku, gdy podejrzewamy nadciśnienie, konieczna będzie konsultacja lekarska. Stosując domowe metody pamiętajmy, że lepszy będzie ciśnieniomierz na ramieniu, aniżeli ten na nadgarstek. Nie pijmy kawy 30 minut przed badaniem i usiądźmy spokojnie na 5 minut, odpoczywając i nie wykonując w tym czasie żadnych aktywności. Bieganie z nadciśnieniem wymaga nieco więcej uwagi.
Co mogę jeszcze dla siebie zrobić?
Samo bieganie i aktywność fizyczna to nie wszystko. Warto zadbać również o wypracowanie nowych, lepszych nawyków życiowych. Niech wejdą nam one w krew i zostaną z nami na zawsze.
- ogranicz spożywanie niezdrowej żywności (tłuste potrawy, żywność wysoko przetworzona, zbyt dużo soli),
- walcz ze stresem,
- zadbaj o linię (osoby otyłe częściej chorują na nadciśnienie),
- badaj ciśnienie regularnie, prowadź notatki i uwzględnij w nich poszczególne zmiany w swoim życiu;być może nowa dieta okaże się bardziej pomocna niż myślałeś,
- przyjmuj leki przepisane przez lekarza, nie lekceważ farmakoterapii; o ile bieganie może być pomocne, nie jest panaceum na wszystkie choroby świata.