Skarpety kompresyjne na polskim rynku pojawiły się stosunkowo niedawno. Proponuje się je biegaczom każdego dystansu jako rewelacyjną pomoc, która pozwoli biegać szybciej i regenerować się skuteczniej. Ile w tym marketingu, a ile prawdy? Odpowiedź w tekście poniżej.
Kompresja – co to takiego?
Kompresja to nic innego jak ucisk wywierany z zewnątrz. Kompresja nie jest, jakby się wydawało, wymysłem ostatnich lat. Leczenie uciskowe od dawna stosowane jest w medycynie. Najczęściej zalecane w zakrzepicy żył głębokich i przewlekłej niewydolności żylnej, potocznie zwanej żylakami kończyn dolnych. W zależności od potrzeb stosuje się produkty różnej długości (od podkolanówek, przez pończochy, aż po rajstopy ) i o różnej sile ucisku. Leczenie to pozwala na ułatwiony odpływ krwi z kończyn dolnych.
Sportowcom oferowane są skarpety zakrywające łydkę, z uciskiem największym w okolicach kostki, malejącym w kierunku kolana. Biegacze decydujący się na zakup takich skarpet zazwyczaj liczą na poprawę regeneracji, mniejszy ból po długim i intensywnym treningu, a nawet na lepsze wyniki w zawodach.
Zawody
Stosowanie skarpet podczas zawodów ma potencjalnie przynieść korzyści poprzez zwiększony przepływ krwi i dostarczenie do mięśni więcej tlenu. Redukcja wstrząsów i wibracji dzięki stabilizacji mięśni ma zapobiegać uszkodzeniu tkanek. Wszystko to ma pozwolić na osiąganie lepszych rezultatów.
Niestety to tylko teorie. Pomimo skromnej liczby badań na ten temat, znacząca większość z nich nie wykazała istotnej statystycznie różnicy przy zastosowaniu skarpet podczas zawodów. Pojedyncze badania sugerują korzyści na dystansach ultra u niektórych zawodników, reszta badań nie znalazła korzyści pod postacią lepszych czasów czy poprawy wytrzymałości.
Pożyteczność skarpet kompresyjnych podczas zawodów jest więc dyskusyjna, jednak niektórzy zawodnicy stosują je i mówią o ich przydatności. Jak chociażby Chris Solinksy, były rekordzista Stanów Zjednoczonych na dystansie 10 000m, czy Paula Radcliffe, która w 2003 roku czasem 2:15:25 ustanowiła rekord świata kobiet w maratonie, biegnąc w skarpetach kompresyjnych.
Kompresja a regeneracja
Tutaj sytuacja przedstawia się nieco lepiej. Choć badania nie są jednoznaczne i w pełni zbieżne, to większość z nich donosi o pozytywnym wpływie na regenerację i mniejszym poziomie bolesności mięśni po wysiłku. Wyniki mogą budzić jednak pewne wątpliwości, ponieważ były konstruowane na podstawie subiektywnych ocen zawodników, brak również jednoczesnych prób placebo (sytuacji, w której zawodnik nie wie czy ma skarpety kompresyjne czy zwykłe). Możliwy jest więc wpływ psychiki na odczuwane zmęczenie.
Warto przytoczyć tutaj przykład badania, które jako jedno z niewielu było wykonywane nie w laboratorium, a podczas zawodów. Profesor Elmarie Terblanche z Uniwersytetu Stellenbosch w RPA przeprowadziła badania na zawodnikach startujących w Ultramaratonie Two Oceans. Wykazały one, że zawodnicy startujący w skarpetach kompresyjnych, w porównaniu do zawodników w zwykłych skarpetach po biegu regenerowali się znacznie szybciej, ich mięśnie były też mniej uszkodzone. Co ciekawe byli średnio aż o 12 minut szybsi od kolegów nie stosujących kompresji.
W innym badaniu zawodnikom wykonano pomiar objętości łydki. Pomiarów dokonano przed biegiem na 10km, bezpośrednio po jego zakończeniu, następnie po 5 i 30 minutach. Objętość tuż po biegu była mniejsza przy zastosowaniu skarpet kompresyjnych. Efekt znikał jednak już po 5 minutach od zakończenia biegu.
Wnioski – stosować czy nie?
Jak widzimy analiza wyników badań na temat przydatności skarpet kompresyjnych przynosi niejednoznaczne efekty. Temat ten wymaga dalszej uwagi i opracowania. W obliczu różnych głosów najlepszym sposobem na przekonanie się o ich skuteczności jest przetestowanie ich na własnej skórze. Być może nie każdemu przyniosą korzyści, nikomu jednak nie zaszkodzą. Pytanie tylko czy chcemy na takie testy wydać około 150zł. Każdy na to pytanie musi sobie jednak odpowiedzieć sam.
Ze swej strony możemy obiecać, że sprawdzimy wyniki badań na własnej skórze. Bierzemy pod lupę odzież kompresyjną i wyciśniemy na testach wszystkie niuanse jej stosowania. Wyniki naszych badań przestawimy niebawem.
