Spis treści
Igłoterapia (i-ter) jest niezwykłą techniką, rozwijaną i opisywaną od ponad czterdziestu lat przez doktora Andrzeja Rakowskiego. Jest to technika odruchowa, wykorzystująca zdolności organizmu do samoregulacji, samoleczenia. Skuteczność igłoterapii jest potwierdzona reakcjami dziesiątek tysięcy pacjentów, w tym sportowców, którzy dzięki jej zastosowaniu z powodzeniem pozbyli się dolegliwości bólowych, odzyskali sprawność, mieli szansę powrotu do treningów sportowych i osiągania lepszych wyników. Co niezwykle istotne, to fakt, iż igłoterapia jest bezpiecznym, naturalnym sposobem stymulowania organizmu do zdrowienia, dzięki czemu wielu pacjentów nie potrzebuje stosować chemicznych środków przeciwbólowych lub ma szansę całkowicie odstawić leczenie farmakologiczne.
Ogólne zasady igłoterapii
Aby igłoterapia była rzeczywiście skuteczna, wykonuje się ją głównie na struktury łącznotkankowe narządu ruchu: przyczepy mięśni, torebki stawowe, więzadła, okostną. W odpowiedzi na przeciążenie statyczne w tych strukturach pojawiają się pola punktów spustowych i/lub pola punktów maksymalnie bolesnych. Pola punktów spustowych generują dolegliwości bólowe poza miejscem swojego występowania (patrz artykuł „Terapia Manualna Rakowskiego”), takie jak np.: ból, drętwienie, sztywność mięśni, ograniczenie zakresu ruchomości stawów i szereg innych. Cechą charakterystyczną pól punktów spustowych jest to, że ich patologiczna aktywność może utrzymywać się latami, dając objawy o różnym stopniu nasilenia: raz mogą to być objawy ostre, potem ledwie odczuwalne, innym razem znów nasilone. Dzieje się tak, ponieważ punkty spustowe słabo reagują na techniki powszechnie stosowane w fizjoterapii: zabiegi fizykalne, czy masaż. Najefektywniejszą techniką w eliminowaniu ich aktywności okazuje się igłoterapia igłą iniekcyjną wykonana zgodnie z zasadami opisywanymi w systemie Terapii Manualnej Rakowskiego.
Kolejnym warunkiem skuteczności i-ter jest znajomość charakterystyki objawowej tkanek. Jest to unikalna wiedza, niezbędna dla pracy terapeutycznej z pacjentami, w tym ze sportowcami. Przez ponad 40 lat swojej praktyki, doktor Rakowski opisał charakterystykę poszczególnych struktur narządu ruchu. Dobrym przykładem jest pole punktów spustowych leżące w więzadle biodrowo-lędźwiowym, które może być przyczyną bólu pachwiny, bólu uda zlokalizowanego w rzucie mięśnia prostego, bólu stawu kolanowego, pośladka, kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego czy bólu jądra u mężczyzny. Jeśli w badaniu i testach czynnościowych nie zostanie ujawniona jego rola w generowaniu dolegliwości, wszystkie wysiłki fizjoterapeuty będą skierowane na leczenie w miejscu występowania bólu, np.: stawu kolanowego czy kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego. Oczywiste jest, że ta terapia będzie nieskuteczna. Zatem znajomość charakterystyki objawowej oraz umiejętność badania aktywności struktur łącznotkankowych to podstawa skutecznego leczenia skutków przeciążenia statycznego i dynamicznego.

Istotnym czynnikiem determinującym skuteczność igłoterapii jest technika jej wykonania. Coraz powszechniej stosowane suche igłowanie jest techniką całkowicie inną od tu opisywanej. Specjaliści Terapii Manualnej Rakowskiego wykonują zabieg i-ter przestrzegając ogólnych zasad aseptyki oraz optymalnego prowadzenia igły i sposobu dotykania struktury poddawanej terapii. Zanim jednak zostanie wykonana, terapeuta wykorzystując test kontrolny, potwierdza celowość zastosowania tej techniki.
Test kontrolny to sposób weryfikowania czy dana struktura jest zaangażowania w zdrowotny problem pacjenta i czy bezpośrednie oddziaływanie na nią wywołuje korzystne zmiany. Wykorzystuje się aktualny objaw pacjenta, np. ból kończyny dolnej przy skłonie tułowia w przód, następnie wytypowaną na podstawie charakterystyki objawowej tkanek strukturę poddaje się mobilizacjom uciskowym, po czym sprawdza reakcję w teście kontrolnym. Jeśli pojawia się korzystna zmiana, np. zmniejsza się ból, zwiększa zakres ruchu – wówczas terapeuta ma informację, że warto wykonać igłoterapię tej struktury.



Cele igłoterapii
Ogólnym celem igłoterapii jest wyciszenie patologicznej aktywności pól punktów spustowych, czyli odnalezienie źródła, przyczyny dolegliwości, a następnie poprzez dotykanie igłą iniekcyjną wyeliminowanie możliwości prowokowania objawów przez tę strukturę. Dzięki temu pacjent może odzyskać sprawność, zwiększyć wydolność organizmu, poprawić wyniki swojego treningu.
Wskazania szczegółowe do wykonania igłoterapii:
- bóle kończyny dolnej: stopy, podudzia, uda,
- dolegliwości bólowe kręgosłupa,
- mrowienia, drętwienia, pieczenie,
- nadmierne napięcie mięśni, sztywność,
- ograniczenie ruchomości stawów: skokowych, kolanowych, biodrowych, ramiennych, łokciowych, stawów ręki,
- niemożność uelastycznienia mięśni,
- bóle głowy,
- dolegliwości w obrębie kończyny górnej,
- objawy sugerujące choroby narządów wewnętrznych bez przyczyn organicznych, np. ból podbrzusza, ból cewki moczowej, bóle klatki piersiowej, szereg innych.

Dla kogo igłoterapia?
Mimo, iż igłoterapia jest techniką bezpieczną, należy wziąć pod uwagę bezwzględne przeciwskazania, w sytuacji gdy występują – odstąpić od jej wykonania. Mogą to być np. choroby związane z krzepnięciem krwi, aktualnie występujące stany zapalne, ciąża. Technikę tę można z powodzeniem zastosować u większości biegaczy dorosłych. Czasem wykonuje się także u młodzieży, pod warunkiem jednak, że jest to osoba emocjonalnie gotowa na tego typu działanie, wyraża na to zgodę zarówno młody sportowiec jak również jego rodzice. Organizm dziecka najczęściej reaguje bardzo szybko normalizacją, wystarczająco skuteczne okazały się łagodne, całkowicie niebolesne techniki, np. mobilizacje uciskowe wykonywane z minimalną siłą, mobilizacje stawowe, techniki powięziowe.
Czy igłoterapia jest techniką bolesną?
Zabiegowi poddaje się struktury, które charakteryzują się patologiczną aktywnością tkankową, której jedną z cech jest zwiększona wrażliwość na palpację, głęboki nacisk. Dlatego podczas i-ter pacjent może odczuwać dyskomfort i ból zarówno miejscowy, jak również wypromieniowany w inne miejsce niż to, które jest aktualnie dotykane. Kunszt terapeuty manualnego w tym zabiegu polega na skrupulatnym poszukiwaniu punktów nadmiernej wrażliwości, a następnie cierpliwym oczekiwaniu na złagodzenie wywołanych dotykiem igły doznań. Takich dotknięć wykonuje się kilka. Tak wykonana i-ter jest najczęściej mniej bolesna niż same mobilizacje uciskowe.
Efekty igłoterapii
Igłoterapia natychmiast zmienia stan pacjenta: zmniejsza się lub ustępuje ból, zwiększa elastyczność mięśni, znika sztywność stawów, poprawia koordynacja ruchów. Do wykonania tej techniki zachęca biegaczy fakt, że w tym samym dniu mogą wykonać trening i natychmiast ocenić efekty terapii. Po zabiegu sportowiec ma zadanie obserwować pojawiające się w samopoczuciu zmiany i objawy, by móc skutecznie kontynuować terapię, aż do uzyskania pełnej sprawności.
Po zastosowaniu igłoterapii i wyciszeniu patologicznej aktywności tkankowej pojawia się możliwość szybkiego doprowadzenia narządu ruchu do równowagi mięśniowej. Terapia Manualna Rakowskiego z wykorzystaniem igłoterapii jest bardzo dynamicznym procesem. Najczęściej pacjenci, w tym biegacze, potrzebują ok. 3 – 5 sesji terapeutycznych, by zlikwidować niepożądane objawy. Jednak doprowadzenie do równowagi mięśniowej i stawowej, a następnie utrzymanie tego stanu wymaga systematycznej pracy własnej pacjenta. Edukacja w tym zakresie jest ważną częścią Terapii Manualnej Rakowskiego.