Powrót do biegania – niestabilność stawu kolanowego – Poradnia Biegacza

Ekspert treningbiegacza.pl Krzysztof Adamowicz z klinki Nowoczesnej Rehabilitacji Actimedica.pl odpowiada na pytanie Kasi, która boryka się z problemem związanym ze stawem kolanowym.

Opis problemu i pytanie czytelniczki treningbiegacza.pl

Bardzo lubię (lubiłam) biegać, niestety pół roku temu temu miałam wypadek samochodowy, w którym doznałam uszkodzenia kolana – za chwilę przedstawię wynik badania rezonansem. W tej chwili nie ma obrzęku i wody, kolano pobolewa rzadko – kiedy więcej chodzę (na obcasach) lub sprzątam kilka godzin. Przeszłam miesięczną rehabilitację w listopadzie-grudniu, po której sprawność znacznie się poprawiła i nie mam problemu z chodzeniem/podbiegnięciem do autobusu. Jednak chciałabym wrócić do biegania (biegałam ok. 5 km trzy razy w tygodniu), i tutaj rodzą się pytanie: czy mogłabym spróbować znowu biegać?

Wynik badania rezonansem (z informacji negatywnych):  

• niewielkie naderwanie wiązadła przedniego,
• niewielkie uszkodzenie (1 stopnia) warstwy głębokiej więzadła pobocznego,
• uszkodzenie troczki rzepki od strony bocznej 2/3 stopnia i przyśrodkowej 1 stopnia,
• cienka szczelina pęknięcia w przy torebkowej części łękotki przyśrodkowej nie dochodząca do powierzchni stawowej,
• nierówne zarysy chrząstki rzepki – cechy chondromalacji,
• Kolano jest w tej chwili nie powiększone, nie opuchnięte.

Odpowiedź eksperta – Actimedica.pl – Krzysztof Adamowicz

Uszkodzenia, których doznałaś w wyniku wypadku samochodowego spowodowało powstanie niestabilności stawu kolanowego. Zerwanie częściowe lub całkowite więzadła krzyżowego przedniego (WKP) jest związane najczęściej z konkretnym urazem bezpośrednim lub skrętnym. Trudno przecenić funkcję jaką pełni ta struktura. WKP odpowiada w bardzo dużym stopniu za stabilność i prawidłowe funkcjonowanie kolana. Zapobiega ono wysuwaniu się goleni do przodu względem kości udowej, ogranicza rotację goleni, oraz stabilizuje kolano w płaszczyźnie czołowej. Zapewnia wreszcie warunki do prawidłowego funkcjonowania łąkotek oraz chrząstek. Nieprawidłowo funkcjonujący staw zaczyna zużywać się w przyśpieszonym tempie. Nawet normalne funkcjonowanie, które wiąże się przeciętnie z wykonaniem ok. 1,5 mln kroków rocznie (nie mówiąc już o uprawianiu sportu), doprowadza do całkowitego zniszczenia kolana i konieczności stosowania protez już w ciągu kilkunastu lat. Początkowo pojawiają się nawracające wysięki do stawu kolanowego, “uciekanie” kolana oraz zaniki mięśniowe.

Uszkodzeniu ulegają łąkotki i chrząstka na powierzchniach stawowych doprowadzając do blokowania kolana i rozwinięcia masywnych zmian zwyrodnieniowych. Rozpoznanie uszkodzenia łąkotek jest dosyć łatwe. Po przebytym urazie przede wszystkim pojawia się ból po stronie bocznej lub przyśrodkowej kolana na wysokości szpary stawowej. Nasila się on w czasie wysiłku lub bezpośrednio po nim. Pacjenci często zauważają ograniczenie zakresu ruchomości kolana w postaci deficytu wyprostu lub zgięcia. W takim wypadku mówi się o “zablokowaniu” kolana. W stawie może pojawić się nadmierna ilość płynu, co jest powodem “spuchnięcia” kolana. Dodatkowymi objawami mogą być przeróżne trzaski, przeskakiwania w kolanie, a nawet uczucie jego niestabilności. Wykonane dokładnie badanie lekarskie jest kluczowym etapem w rozpoznaniu patologii. W przypadku wątpliwości można oczywiście sięgnąć po badania dodatkowe takie jak USG czy badanie rezonansu magnetycznego. Badania te są również w stanie uściślić nasze rozpoznanie, gdyż potrafią określić typ uszkodzenia łąkotki.

Nie wiem jaki czas minął między urazem a cytowanym przez Ciebie wynikiem MRI i jak przebiegał Twój proces rehabilitacji. Dla dobrego wyleczenia więzadła pobocznego piszczelowego stosuje się ortezę na staw kolanowy z regulowanym kątem zgięcia, tak by przez pierwsze dwa tygodnie od urazu ograniczyć możliwość pełnego wyprostu w kolanie. Więzadła poboczne stabilizują staw kolanowy w płaszczyźnie bocznej tzn. zabezpieczają go przed nadmiernym koślawieniem (przyśrodkowe) lub szpotawieniem (boczne). Ich moment maksymalnego napięcia występuje w pełnym wyproście oraz w dużym zgięciu i w związku z tym korzystnie jest na ortezie ustawić około 20 stopni zgięcia i tak ją zablokować. Po 2 tygodniach od urazu ustawia się na wyproście 0 stopni i zwiększa się zakres zgięcia. Ważne jest wczesne wprowadzenie ćwiczeń równoważnych dla poprawy czucia głębokiego, które zaburzone jest przy uszkodzeniach więzadeł kolana. Ćwiczenia stabilizacyjne na zmiennym podłożu, z elementami napięć koncentrycznych i ekscentrycznych, przywrócą Ci uczucie stabilności w kolanie. Ważne jest by Twój wynik MRI skonsultować z dobrym ortopedą i fizjoterapeutą, którzy powinni zbadać czy staw jest stabilny!

Jeśli więzadło poboczne nie było chronione odpowiednio w trakcie rehabilitacji, to mogło dojść do jego wygojenia na wydłużeniu, czyli będzie mogło dawać objawy niestabilności w płaszczyźnie bocznej (czołowej). Więzadła poboczne piszczelowe goją się w 6 tygodni, natomiast więzadło krzyżowe przednie nie ma możliwości pełnego wygojenia przy urazie całkowitym. W Twoim przypadku, przy częściowym urazie ACL może okazać się, że nie będzie zaburzało to funkcji stawu. Niepokoją mnie te powtarzające się obrzęki w stawie. Często przytorebkowe uszkodzenia łąkotek są w stanie wygoić się ale nie jest to sztywną regułą i właśnie temu trzeba przyjrzeć się jeszcze raz. Tak czy inaczej powinnaś chodzić na fizjoterapię, która powinna odbudować Ci bezbolesny zakres ruchu i propriocepcję. Reedukacja mięśniowa zabezpieczy staw kolanowy przed przeciążeniami i ochroni staw rzepkowo-udowy przed nadmierną kompresją. Poprawa biomechaniki kolana ochroni miękkie struktury tj. gęsią stopkę ścięgnistą i ciało Hoffa przed działaniem nadmiernych sił.