Jedno z najbardziej podstawowych pytań, każdego początkującego biegacza – „w jakich butach biegać?”. Dużo zależy też od tego, po jakim terenie będziemy biegać i jaki tryb życia prowadziliśmy do momentu, w którym zdecydowaliśmy się podjąć ten niezwykle odważny krok – czyli stawić czoło wyzwaniu, jakim jest bieganie.
Już na samym wstępie chciałbym zaznaczyć, że kosmiczne technologie i systemy, które w butach występują, to w większości nic innego jak chwyt marketingowy – nie dajcie się nabrać. Cena nie idzie zawsze w parze z jakością, a już na pewno na jakość buta nie powinna wpływać liczba systemów tudzież innych technologii rodem z science fiction. Dobre buty do biegania to takie, które w czynności biegania nie będą nam przeszkadzać i zapewnią nam komfort użytkowania – będą wygodne. Jeśli zachwycisz się wygodą już na początku i stwierdzisz, że buty mają to coś – nie zastanawiaj się i bierz (pod warunkiem, że przebiegłeś w nich co najmniej kilkaset metrów). W moim przypadku ta zasada sprawdza się znakomicie, ale znam przypadki osób, które pomimo przedstawionego przeze mnie punktu widzenia, po kilku treningach zawiodły się na butach. Są to jednak marginalne przypadki.
To, jakie buty biegowe wybierzemy na początku naszej przygody z bieganiem, będzie w dużym stopniu wpływało na nasze samopoczucie podczas treningu.
Dobrze dobrane buty do biegania zapewnią nam:
- komfort treningu,
- mniejsze ryzyko kontuzji, które niestety są nagminne u amatorów,
- zmniejszenie ewentualnego bólu wynikającego z naszych niedoskonałości i dawnych zaniedbań w sferze ogólnej sprawności.
Zrozumieć pronację
Często w doborze butów do biegania spotykamy się z takimi terminami jak pronacja i supinacja. Przyjrzyjmy się tym zagadnieniom.
- Pronacja to sposób, w jaki stopa obraca się do wewnątrz, gdy chodzimy lub biegamy. Każdy z nas ma mniejszą bądź większą pronację, wszystko to jest oczywiście determinowane przez matkę naturę. Nie możemy jednak powiedzieć, że pronacja sama w sobie jest złem wcielonym – od niej po prostu zależy, w jaki sposób biegamy. Dobór nieodpowiednich butów może zwiększyć prawdopodobieństwo urazu, tym bardziej u początkujących biegaczy, których mięśnie odpowiedzialne za bieganie nie są jeszcze wystarczająco silne. Pronator – to najczęstszy typ budowy stopy, zwany potocznie płaskostopiem. W skrócie, pronator przetacza stopę po podłożu na całej szerokości, a niskie podbicie ogranicza naturalny mechanizm pochłaniania wstrząsów. Dlatego dobre buty do biegania polecane pronatorom posiadają wsparcie od wewnętrznej części buta, aby nie przechylać stopy zbytnio do wewnątrz w czasie kroku.
- Neutral – stopa wykonuje prawidłowy ruch w trakcie biegania. Podczas biegu ciężar ciała rozprowadzany jest równomiernie po całej stopie począwszy od pięty, aż do wybicia palcami. Stopę taką można rozpoznać po tym, że gdy patrzymy na nią od tyłu, pięta ustawiona jest w linii prostej z nogą, a ciężar ciała jest na pięcie równomiernie rozłożony. Osoby posiadające stopy neutralne powinny używać butów amortyzujących bez stabilizatora stopy.
- Supinator – podczas przetaczania stopy supinatorów nadmiernie obciążają zewnętrzną krawędź stopy. Niedostateczna pronacja występuje przy wysokim podbiciu. Wysokość i sztywność podbicia jest częstą przyczyną zbyt dużych wstrząsów przy podnoszeniu nóg. Dlatego ci biegacze powinni wybierać buty z kategorii neutrealnych z mocną amrotyzacją. Obuwie osób dla supinujących często jest bardzo przetarte na zewnętrznej części pięty, a cały wierzch buta może być przesunięty na zewnątrz.
Określ jaki masz typ podbicia stopy – TEST WODNY
Test wodny jest prosty i zajmuje mało czasu. Jak się za niego zabrać?
- Weź kawałek papieru albo gazety.
- Zwilż spód stopy.
- Stań na wcześniej przygotowanej kartce/ gazecie.
- Spójrz na odciśnięty kształt i porównaj go z niżej przedstawionymi obrazkami.
Wybieramy rodzaj obuwia w zależności od podbicia
Test wodny pozwolił Ci określić jaki masz typ podbicia. Teraz możemy przejść do następnego kroku.
- NORMALNE PODBICIE – wybieraj buty z systemami stabilizującymi – stability. Są to buty będące mieszanką trzymania i tłumienia wstrząsów. Zwykle o lekko zakrzywionym kształcie z podeszwą wykonaną z dwóch materiałów o różnej zwartości (czasem też z wkładką usztywniającą).
- NISKIE PODBICIE – wybieraj buty z systemami podtrzymującymi – motion-control. Motion Control, czyli „trzymające”. Są to buty sztywne, kontrolujące ruch stopy, buty biegowe o prostym kształcie. Charakteryzują się trwałością i nieco większym ciężarem.
- WYSOKIE PODBICIE – wybieraj buty z systemami amortyzującymi – cushioned. Miękkie buty o elastycznej podeszwie (zwykle z wkładkami amortyzującymi) i o lekko zakrzywionym bądź zakrzywionym kształcie. But amortyzujący pozwala stopie na swobodny ruch i chroni ją przed wstrząsami powodowanymi uderzeniem o podłoże.
Wybierać buty trailowe czy przeznaczone do biegania po ulicy?
- Buty przeznaczone do biegania po ulicy, jak sama nazwa wskazuje przeznaczone są do biegania po chodnikach, asfalcie i innych twardych nawierzchniach. Nie musi być to natomiast tylko asfalt, tego typu buty świetnie sprawdzą się również, kiedy będziemy biegać po ubitych, leśnych duktach. Buty te charakteryzują się małą wagą i dużą elastycznością.
- Buty trailowe – analogicznie – buty sportowe przeznaczone do biegania po naturalnym terenie z dużą ilością piachu, kamieni i niejednokrotnie błota. Charakteryzują się twardą powierzchnią z agresywnym bieżnikiem. Ich głównym zadaniem jest zapewnienie biegaczowi ochrony podbicia i stabilizacja.
Sklep Specjalistyczny
Dużo możemy wywnioskować na podstawie własnych obserwacji, nie ma jednak nic lepszego niż kompetentny sprzedawca, który ma dużą wiedzę na temat butów biegowych. W sklepach specjalistycznych zazwyczaj nie pracują ludzie, którzy z bieganiem nie mają nic wspólnego. Zazwyczaj są to biegacze pasjonaci, którzy posiadają dużą wiedzę w dziedzinie sprzętu. Czujności jednak nigdy za wiele… nie dajmy się naciągnąć.
Buty do biegania jak wybrać?
Przed zakupem butów powinniśmy zadać sobie parę pytań:
- Od jakiego czasu biegamy?
- Ile kilometrów pokonujemy w ciągu tygodnia?
- Czy biegamy tylko dla zdrowia, czy też przygotowujemy się do konkretnych zawodów?
- Po jakim terenie najczęściej biegamy?
- Ile ważymy?
- Czy jesteśmy pronatorami, supinatorami, a może mamy naturalny charakter stopy?
Odpowiadając sobie na te wszystkie pytania, zmniejszamy ryzyko złego zakupu, poza tym im więcej dowie się sprzedawca na temat naszego biegania, tym jego porada będzie naturalnie bardziej trafna i pomocna.
Najczęstsze pytania zadawane przez kupujących:
- Jak dopasowywać rozmiar, aby but był wygodny? – Przymierzając but musimy pamiętać, aby buty nadmiernie nie ściskały naszej stopy. Powinniśmy dobierać buty nawet o rozmiar większe, a już absolutnym minimum będzie to 0.5 cm luzu w bucie. Palec u stopy musi mieć dużą swobodę ruchu.
- Jeśli jestem pronatorem i noszę wkładki ortopedyczne, to czy powinienem/powinnam nadal dobierać buty z systemami podtrzymującymi (Motion-Control)? – Dobrze czuć się będziesz w butach przeznaczonych dla biegaczy z normalnym podbiciem, aczkolwiek buty z dodatkowym systemem podtrzymującym na pewno nie zaszkodzą.
- Czy w butach przeznaczonych do biegania po szosie, mogę również biegać po trailowym terenie? – Oczywiście. Należy jednak wziąć pod uwagę, że buty trailowe zapewniają większą kontrolę i stabilizację stopy, kiedy biegamy po wymagającym terenie.
Bardzo pomocny artykuł, dziekuję 🙂